Οι βιολογικοί μηχανισμοί της τριχόπτωσης

Ποιοι είναι οι βιολογικοί μηχανισμοί της τριχόπτωσης;

J-F. M.: Υπάρχει μια σειρά βιολογικών μηχανισμών που, όταν απορυθμίζονται, μπορούν να οδηγήσουν σε τριχόπτωση. Η τριχόπτωση αυτή μπορεί να είναι σταδιακή ή αιφνίδια, ήπια ή εκτεταμένη, διάχυτη ή τοπική.
Ο πιο κοινός τύπος τριχόπτωσης είναι η ανδρογενετική αλωπεκία, η οποία επηρεάζει περισσότερο από το 50% των ανδρών κατά τη διάρκεια της ζωής τους και τις γυναίκες κυρίως μετά την εμμηνόπαυση. Ο υποκείμενος μηχανισμός πίσω από αυτόν τον τύπο αλωπεκίας είναι η αυξημένη ευαισθησία του τριχωτού στα ανδρογόνα (αρσενικές ορμόνες), η οποία οδηγεί σε προοδευτική μείωση του μεγέθους των τριχοθυλακίων. Αυτή η «σμίκρυνση» των τριχοθυλακίων (και όχι τριχόπτωση) έχει ως αποτέλεσμα τα μαλλιά να γίνονται πιο λεπτά και πιο εύθραυστα.

Στην περίπτωση της διάχυτης αλωπεκίας, η οποία επηρεάζει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες, μετέχουν άλλοι μηχανισμοί. Αυτός ο τύπος τριχόπτωσης μπορεί να οφείλεται, για παράδειγμα, σε χημειοθεραπείες, οι οποίες στόχο έχουν να καταστρέψουν γρήγορα και αδιακρίτως τα πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα στο στα όργανα όπου εντοπίζεται ο όγκος. Δεδομένου ότι τα κύτταρα στη βάση των τριχοθυλακίων είναι από τα πλέον δραστήρια στο ανθρώπινο σώμα, επηρεάζονται κι αυτά από τη χημειοθεραπεία και, ως παρενέργεια, καταστρέφονται. Αυτή η μορφή τριχόπτωσης είναι γνωστή ως αναγενής τριχόπτωση, επειδή τα μαλλιά πέφτουν κατά την αναγενή φάση (στάδιο ανάπτυξης).

Στην τελογενή τριχόπτωση (τριχόπτωση κατά το στάδιο αδράνειας, χωρίς ανάπτυξη της τρίχας), η οποία επηρεάζει κυρίως γυναίκες, οι τρίχες πέφτουν κατά πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από ό,τι ισχύει στη φυσιολογική, καθημερινή τριχόπτωση (περίπου 50-100 τρίχες την ημέρα). Οι εμπλεκόμενοι μηχανισμοί ποικίλλουν: οι ορμονικές μεταβολές μετά από εγκυμοσύνη, η μη ισορροπημένη διατροφή, η ανεπάρκεια σιδήρου ή ψευδαργύρου, οι ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων, και το στρες είναι μερικοί μόνο από αυτούς.

Τέλος, στην περίπτωση της γυροειδούς αλωπεκίας, η οποία αποτελεί μια αυτοάνοση, φλεγμονώδη μορφή τριχόπτωσης, ο οργανισμός σταματά να αναγνωρίζει ορισμένα κύτταρα των τριχοθυλακίων ως δικά του. Έτσι, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε αυτά τα κύτταρα, και τα μαλλιά πέφτουν ανά μικρότερες ή μεγαλύτερες συστάδες.

Οι μηχανισμοί αυτοί είναι ίδιοι σε όλους τους τύπους μαλλιών;

J-F. M.: Μολονότι το σχήμα (ίσια, σγουρά ή κυματιστά), η τομή (στρογγυλή ή ελλειψοειδής) και το χρώμα ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή του κόσμου και τις διάφορες εθνικότητες, οι μηχανισμοί που οδηγούν σε τριχόπτωση είναι ίδιοι σε όλους τους ανθρώπους.Σε ό,τι αφορά τη φύση της τρίχας, ωστόσο, ερευνητές παρατηρούν συχνά υπερτροφία του σμηγματογόνου αδένα (ο αδένας που επιτρέπει τη λίπανση του στελέχους της τρίχας) σε ασθενείς με ανδρογενετική αλωπεκία. Αυτό είναι σημάδι ότι ο εν λόγω αδένας είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητος στην διυδροτεστοστερόνη (DHT), το ανδρογόνο που είναι υπεύθυνο για την προαναφερθείσα σμίκρυνση του τριχοθυλακίου, κάτι που μπορεί ταυτόχρονα να οδηγήσει σε αυξημένη παραγωγή σμήγματος και περισσότερη λιπαρότητα στα μαλλιά από ό,τι συνήθως.

Ποιες είναι οι τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις σχετικά με τους μηχανισμούς της τριχόπτωσης;

J-F. M.: Μεγάλο μέρος των ερευνών σήμερα επικεντρώνονται στον θεμελιώδη ρόλο που παίζουν τα βλαστοκύτταρα στην ανάπτυξη και ανανέωση των τριχοθυλακίων, καθώς και στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των κυττάρων αυτών, του περιβάλλοντος στο οποίο απαντώνται και της καταπόνησης που ενδέχεται να υποστούν.Μια πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε τον σημαντικότατο ρόλο του συνδετικού ελύτρου (το εξωτερικό περίβλημα του τριχοθυλακίου) στη διαθεσιμότητα των βλαστοκυττάρων που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του μελλοντικού τριχοθυλακίου.

Σε υγιή άτομα, στο τέλος κάθε κύκλου ζωής των μαλλιών, το συνδετικό έλυτρο (αποτελούμενο από κολλαγόνο) λειτουργεί σαν «ελαστική ταινία» λαστιχάκι επιτρέποντας στο τριχοθυλάκιο να ανέλθει στην επιφάνεια του τριχωτού όπου «επαναφορτίζεται» με βλαστοκύτταρα καθώς έρχεται σε επαφή με μια «δεξαμενή» τέτοιων κυττάρων. Μόλις επαναφορτιστεί, το τριχοθυλάκιο μετακινείται πιο κάτω, όπου «αγκυστρώνεται» λίγο πιο βαθιά μέσα στο τριχωτό και εκκινεί την ανάπτυξη ενός νέου στελέχους τρίχας.

Αν όμως το συνδετικό έλυτρο χάσει τις μηχανικές ιδιότητές του (όπως εικάζεται, λόγω της «σκλήρυνσης» του κολλαγόνου, στην περίπτωση ατόμων με ανδρογενετική αλωπεκία), τότε το τριχοθυλάκιο δεν μπορεί πλέον να επαναφορτιστεί σωστά με βλαστοκύτταρα και η ανάπτυξη του νέου στελέχους τρίχας διαταράσσεται.
Η πρόκληση για εμάς τα επόμενα χρόνια είναι να κατανοήσουμε καλύτερα τη βιολογία των βλαστοκυττάρων και να βελτιώσουμε το περιβάλλον τους, εξασφαλίζοντας έτσι την υγιέστερη ανάπτυξη των τριχοθυλακίων.

Υπάρχει μια σειρά βιολογικών μηχανισμών που, όταν απορυθμίζονται, μπορούν να οδηγήσουν σε τριχόπτωση.